วิธีการแยกเชื้อจุลินทรีย์เพื่อทำเชื้อบริสุทธิ์

1. streak plate techniques มี 2 วิธี คือ

1.1 simple streak plate โดยการใช้ loop ลนไฟจนร้อนแดง เขี่ยเชื้อใน mixed culture

จากนั้นนำมา streak บนอาหารในจานเพาะเชื้อ

จากนั้นนำจานเพาะเชื้อนี้ไปบ่มเชื้อที่อุณหภูมิห้องหรืออุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับการเจริญของแต่ละเชื้อ

1.2 cross streak plate เหมือนกับวิธีแบบ simple streak plate แต่ต่างกันที่วิธีการ

streak โดยวิธีนี้เขี่ยเชื้อ

2. pour plate techniques มีวิธีการดังนี้

ก. นำอาหารเลี้ยงเชื้อจำนวน 4 หลอดไปหลอมให้ละลายทิ้งไว้เกือบเย็น มีอุณหภูมิ

45-50 องศาเซลเซียส

ข. ใช้ loop ลนผ่านเปลวไปจนร้อนแดง ทิ้งให้เย็นสักครู่ เขี่ยเชื้อมาใส่ในหลอดที่ 1

แล้วเขย่าเพื่อให้เชื้อแพร่กระจายไปทั่วหลอด

ค. นำ loop ลนผ่านเปลวไฟ จุ่มเชื้อในหลอดที่ 1 (จากข้อ ข.) มาใส่หลอดที่ 2 เขย่า

ให้เชื้อแพร่กระจาย พร้อมกับนำหลอดที่ 1 เทใส่จานเพาะเชื้อที่ 1

ง. นำ loop ลนผ่านเปลวไฟ จุ่มเชื้อในหลอดที่ 2 (จากข้อ ค.) อาหารเลี้ยงเชื้อหลอด

ที่ 3 เขย่าให้เชื้อแพร่กระจาย นำหลอดที่ 2 เทใส่จานเพาะเชื้อที่ 2

จ. นำ loop ลนผ่านเปลวไฟ จุ่มเชื้อในหลอดที่ 3 (จากข้อ ง.) ใส่ในอาหารเลี้ยงเชื้อ

หลอดที่ 4 เขย่าให้เชื้อแพร่กระจาย นำหลอดที่ 3 และ 4 เทใส่จานเพาะเชื้อที่ 3 และ 4 ตามลำดับ

3. enrichment culture technique

เนื่องจากเชื้อจุลินทรีย์ต่าง ๆ โดยเฉพาะแบคทีเรียที่ต้องการแยกให้เป็นเชื้อบริสุทธิ์มีจำนวนมากมาย เชื้อแบคทีเรียที่ต้องการแยกนี้มีจำนวนน้อยมาก

และอยู่ปะปนกับเชื้ออื่น การแยกให้เชื้อบริสุทธิ์ตามวิธีดังกล่าวมาแล้วนี้ใช้ไม่ได้ผล เพราะเจริญได้ช้า

ดังนั้นการแยกเชื้อพวกนี้ต้องจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม โดยเฉพาะด้านอาหารโดยในอาหารเลี้ยงเชื้อต้องใส่สารบางอย่างลงไป

เพื่อเร่งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียที่ต้องการเท่านั้นให้เจริญได้

เช่น ต้องการแยกแบคทีเรียที่อยู่ในดินซึ่งย่อยสลาย alphaconideldrin ซึ่งเป็นสารประกอบเคมีอย่างหนึ่งในเนื้อไม้

ถ้า nutrient agar เป็นอาหารเลี้ยงเชื้อจะทำให้มีแบคทีเรียที่ต้องการอยู่น้อย แต่มีแบคทีเรียอื่น ๆ อยู่มาก

เพราะเจริญได้รวดเร็วกว่า แต่ถ้าอาหารเลี้ยงเชื้อนั้นประกอบด้วย inorganic salts,inorganic nitrogen source และ alpha conideldrin

ซึ่งเป็นแหล่งคาร์บอน จะพบว่ามีเฉพาะแบคทีเรียที่ใช้ alpha – conideladrin ได้เท่านั้น ส่วนแบคทีเรียอื่น ๆ ไม่เจริญ จึงแยกเป็นเชื้อบริสุทธิ์ได้

4. single cell isolation techniques

วิธีนี้เป็นการแยกเชื้อแบคทีเรียจาก mixed cultureออกทีละเซลล์โดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า micromanipulator

โดยนำเครื่องมือนี้ซึ่งมีปลายเรียวแหลมจุ่มในของเหลวที่มีเชื้อแบคทีเรียในขณะที่ดูจากกล้องจุลทรรศน์

แล้วนำไปจุ่มลงในอาหารเลี้ยงเชื้อจะได้เชื้อบริสุทธิ์